Een diploma wekt de indruk dat de behaler ervan ‘klaar’ is. Maar uitgeleerd ben je nooit, betoogt docent bedrijfskunde Gert Klein.
Een Leven Lang Leren (LLL) is noodzakelijk in een wereld waarin grote veranderingen gaande en aanstaande zijn en een baan of werkgever voor het leven vrijwel niet meer bestaat.
Steeds meer werkenden kiezen voor het ondernemerschap. Ontwikkelingen als big data, kunstmatige intelligentie en robotisering zullen banen doen verdwijnen en nieuwe creëren. Beroepen verdwijnen en het is nog maar de vraag of het fenomeen ‘beroep’ sowieso nog lang zal bestaan. Een persoon ‘is’ niet meer zijn beroep, maar een arbeidskracht met een combinatie van kennis, vaardigheden en competenties die al dan niet vermarkt kan worden op de arbeidsmarkt.
Deze ontwikkelingen dwingen werkenden ertoe continu up to the task te zijn, wendbaar, flexibel. Dit zal zeker niet iedereen als muziek in de oren klinken, maar er is geen ontkomen aan. Het is dus zaak je zo goed mogelijk tot deze ontwikkelingen te verhouden, ongeacht je ontwikkelingspotentieel, exact zolang als het werkende bestaan zal duren. En dat zal zomaar eens vijftig jaar kunnen zijn.
Een Leven Lang Leren is de sleutelterm. Hoe krijgen we mensen enthousiast om deze verantwoordelijkheid te pakken? Door het afschaffen van diploma’s. Een behaald diploma wekt de indruk dat de behaler ervan dus ‘klaar’ is, uitgeleerd. Pas als deze vereiste hobbel is genomen kan men eindelijk de arbeidsmarkt op. Het idee kan bestaan dat bijscholing de eerste 15 jaar na het behalen van het diploma niet nodig is, en dat zal een ernstige misvatting blijken, zo is mijn voorspelling.
Tegelijkertijd telt Nederland in het huidige onderwijssysteem forse aantallen twintigers die tientallen tot honderden studiepunten hebben behaald op het niveau van mbo of hoger onderwijs, maar de studie door welke oorzaak dan ook niet volledig hebben afgerond en dus zogenaamd niets hebben geleerd. Het huidige systeem is binair: met een diploma maak je een kans op de arbeidsmarkt, zonder diploma val je buiten de boot en heb je maar uit te leggen of je überhaupt wel iets kan en weet.
Werken én leren
Als we ervoor kiezen om via belastingkorting de financiering op ons te nemen van het levenslange recht op leren, met een omvang van bijvoorbeeld 480 studiepunten (dat staat gelijk aan twee voltijds afgeronde studies van vier jaar), verspreid over de lengte van het werkende bestaan, zal LLL worden aangemoedigd. Jongeren van 17 jaar zullen niet meer gedwongen worden een keuze te maken tussen het volgen van een voltijdse studie of (voltijds) te gaan werken, maar kunnen kiezen voor een combinatie van werken en leren. Zullen tijdens het werken ontdekken welke interesses zij werkelijk hebben en aanvullend modulair onderwijs kiezen.
Zo wordt een cv opgebouwd dat niet bestaat uit diploma’s, maar uit behaalde studiepunten, en die kunnen op verschillende onderwijsniveaus zijn behaald. Die punten weerspiegelen een scholingswaarde. Studiepunten worden jaarlijks afgewaardeerd als de relevantie af gaat nemen. Mensen realiseren zich zo dat ze nooit zijn uitgeleerd en weten dat elke actueel behaalde module volop meetelt op het cv. Leunen op dertig jaar oude diploma’s is dan verleden tijd.
Big data en kunstmatige intelligentie helpen bij het selecteren van geschikte cv’s voor vacatures. Studeren wordt aantrekkelijker doordat onderwijs à la carte zal worden gekozen in plaats van het totaalarrangement dat een studie momenteel is. Met daarin onderdelen, zoals bijvoorbeeld eindscripties, die nu een student ernstig kunnen demotiveren of zelfs kunnen doen afhaken